W 1997 roku czterej naukowcy pod kierownictwem profesora Antoine Bechara przeprowadzili badanie intuicji człowieka. Przed uczestnikami położono 4 talie kart, wręczono im banknoty w sumie 2000$ i poproszono o grę, w której mogli wygrać lub przegrać posiadane pieniądze. Gra polegała na odwracaniu górnej karty z wybranej talii, i w zależności od tego, jaka karta została odkryta, gracz wygrywał lub przegrywał (100$ w taliach A i B oraz 50$ w taliach C i D). Następnie uczestnik odkrywał nową kartę, ponownie samodzielnie wybierając talię, i gra toczyła się do odkrycia przez niego w sumie 100 kart lub do przegranej, czyli utraty przez niego wszystkich swoich banknotów.
Talie przygotowano tak, by dwie z nich były "pechowe", czyli posiadały więcej kart przynoszących straty (A i B) i dwie były "szczęśliwe", czyli zawierały więcej kart zapewniających nagrodę (C i D). Naukowcy badali po odkryciu ilu kart uczestnicy będą wiedzieli już, które talie są "szczęśliwe", a które "pechowe", i w którym momencie pojawi się u nich "przeczucie" odnośnie rodzajów talii. Obserwacje obejmowały trzy obszary:
1. zachowanie i postępowanie, czyli stosunek liczby kart wybranych z talii "szczęśliwych" do liczby kart wybranych z talii "pechowych",
2. wskaźnik aktywności układu nerwowego SCR mierzony przed odkryciem każdej karty (SCR - reakcja bioelektryczna rejestrowana na powierzchni skóry, będąca wskaźnikiem aktywności układu nerwowego),
3. opinia uczestnika, będąca odpowiedzią na pytania na czym polega gra i jaką przyjął strategię, wyrażana po odkryciu co dziesiątej karty.
WYNIKI:
Po pobraniu próbek ze wszystkich czterech talii, lecz przed napotkaniem jakichkolwiek strat, osoby badane preferowały talie A i B, i nie generowały znaczących wskaźników w pomiarach SCR. Około 10 karty, po napotkaniu już kilku strat w taliach A lub B, organizmy uczestników zaczęły wykazywać aktywność układu nerwowego typową dla stresu i lęku, gdy sięgali po karty z tych "pechowych" talii. Co ważne, na tym etapie, a nawet długo później, uczestnicy świadomie twierdzili, że nie wiedzą jeszcze "o co chodzi" w danej grze, na czym ona polega i żadnych talii nie odbierali jako "pechowych" lub "szczęśliwych". Dopiero przy 80 karcie uczestnicy świadomie wyrażali opinię, że talie A i B mają "chyba" więcej kart pechowych. Czyli ich organizmy wykazywały objawy posiadania "wiedzy", że talie A i B wiążą się ze stratą, już na początku gry (przy 10 karcie), gdy świadomość jeszcze długo danej prawidłowości nie zauważała i takiej wiedzy nie posiadała (do 80 karty). W ten sposób badanie wykazało istnienie intuicji, czyli wewnętrznej (podświadomej) wiedzy, która dopiero z opóźnieniem dociera do świadomości człowieka.
W niniejszym badaniu udział wzięli również pacjenci z obustronnym uszkodzeniem brzuszno-przyśrodkowej kory przedczołowej mózgu. Organizmy pacjentów nie wykazywały przeczucia mierzonego wskaźnikiem SRC, czyli naukowcy wykazali w ten sposób, że ta część mózgu, przynajmniej częściowo, odpowiada za posiadanie przez człowieka intuicji.
J.E.LeDoux
Jednak uważanie przez ludzi zachowania za wytwór układu nerwowego (w tym mózgu) profesor Joseph E. LeDoux ocenił jako nieprawidłowe .
Wskazuje pierwotniaki, czyli organizmy jednokomórkowe, które wykazują posiadanie intuicji i rozumienia. Organizmy jednokomórkowe siłą rzeczy nie posiadają układu nerwowego, bo ten wymaga wielu neuronów, czyli osobnych komórek, a one same są tylko jedną komórką. To, co zaskakuje to, że organizmy te cechuje prawidłowe, "mądre" zachowanie. Otóż oddalają się od substancji szkodliwych i zbliżają do substancji dla nich pożytecznych. Co więcej, wykorzystują przeszłe doświadczenia do prawidłowego zachowania, co sugeruje, że obdarzone są zdolnością uczenia się i zapamiętywania. Dokładnie tak samo, jak uczestnicy gry w badaniu prof. A.Bechara, których organizmy nabywając doświadczenia w grze wykazywały przeczucie odnośnie tego, która talia jest dla nich "szkodliwa", a która "pożyteczna". Pytaniem w nauce nadal otwartym jest, czy intuicja jest wyłącznie efektem pracy układu nerwowego (w tym mózgu), czy wynika z mądrości zapisanej w komórkach. Mądrości, którą zaobserwowaliśmy w organizmach jednokomórkowych, której jednak nadal nie poznaliśmy i nie rozumiemy.
Opracował Tomasz Krawczyk na podstawie:
A.Bechara, A.Damasio, H.Damasio, D.Tranel, "Deciding Advantageously Before Knowing the Advantageous Strategy", Science 275, 1293 (1997)
António R. Damásio, "Błąd Kartezjusza. Emocje, rozum i ludzki mózg.", Wyd.Rebis, (2016)
Joseph E. LeDoux "Historia naszej świadomości", Copernicus Center Press, (2021)